اسپلینت و بریس پا: راهنمای کامل انواع، کاربردها و ساخت سفارشی

معرفی و اهداف بریس و اسپلینت پا

بریس و اسپلینت‌های پا (Lower Limb Orthoses) وسایل درمانی خارجی هستند که برای حمایت، اصلاح، کنترل حرکت و یا کاهش بار از روی مفاصل و اندام‌های تحتانی (از لگن تا نوک انگشتان) طراحی می‌شوند. این ارتزها نقش حیاتی در بهبود الگوی راه‌رفتن، افزایش ایمنی و استقلال افراد دارند. در کلینیک ارتوپدی فنی بهبودگام، با بهره‌گیری از تکنولوژی اسکن سه‌بعدی و دانش روز، این وسایل به صورت کاملاً سفارشی برای هر بیمار ساخته می‌شوند.

اهداف اصلی استفاده از بریس و اسپلینت پا:

• حمایت از مفاصل ضعیف یا بی‌ثبات: کنترل حرکات ناخواسته در مچ، زانو یا لگن.
• اصلاح ناهنجاری‌ها: مدیریت دفورمیتی‌هایی مانند زانوی پرانتزی/ضربدری یا چرخش‌های غیرطبیعی مچ پا.
• جبران ضعف عضلانی: کمک به بلند کردن پنجه پا در بیماران مبتلا به افتادگی مچ پا (Drop Foot).
• کاهش درد و بار: برداشتن فشار از روی مفاصل آسیب‌دیده یا ملتهب (مانند آرتروز زانو).
• پیشگیری از آسیب: محافظت از لیگامان‌ها و مفاصل در ورزشکاران یا پس از جراحی.

چه کسانی به بریس و اسپلینت پا نیاز دارند؟

• بیماران سکته مغزی، MS یا فلج مغزی: برای کنترل اسپاسم و بهبود توانایی راه‌رفتن.
• افراد مبتلا به افتادگی مچ پا (Drop Foot): ناشی از آسیب به عصب پرونئال یا مشکلات ستون فقرات.
• کودکان با ناهنجاری‌های مادرزادی: مانند پاچنبری (Clubfoot) یا مشکلات رشدی.
• بیماران مبتلا به آرتروز شدید زانو: برای کاهش درد و به تأخیر انداختن نیاز به جراحی.
• افراد پس از جراحی‌های زانو یا مچ پا: مانند بازسازی لیگامان صلیبی (ACL).
• ورزشکاران: برای پیشگیری از آسیب یا حمایت از مفصل آسیب‌دیده.

انواع رایج بریس و اسپلینت پا

ارتزهای مچ پا (Ankle-Foot Orthoses – AFO)

پرکاربردترین نوع ارتز پا که مچ و کف پا را می‌پوشاند.

• AFO ثابت (Solid AFO): برای کنترل کامل حرکت مچ در بیماران با بی‌ثباتی شدید.
• AFO مفصل‌دار (Articulated AFO): اجازه حرکت محدود در مچ پا را می‌دهد و الگوی راه‌رفتن طبیعی‌تری ایجاد می‌کند.
• AFO کربنی (Carbon Fiber AFO): بسیار سبک، بادوام و با قابلیت بازگشت انرژی که برای افراد فعال مناسب است.
• اسپلینت شبانه (Night Splint): برای کشش فاشیای کف پا در درمان خار پاشنه.

ارتزهای زانو (Knee Orthoses – KO)

• بریس‌های پروفیلاکتیک: برای پیشگیری از آسیب در ورزشکاران.
• بریس‌های عملکردی (Functional): برای حمایت از زانوی بی‌ثبات پس از آسیب لیگامانی.
• بریس‌های آفلودر (Offloader): برای کاهش بار از روی یک سمت مفصل زانو در بیماران آرتروزی.

ارتزهای زانو-مچ-پا (Knee-Ankle-Foot Orthoses – KAFO)

این ارتزها از بالای ران تا کف پا امتداد دارند و برای بیمارانی با ضعف شدید عضلات چهارسر ران (فلج اطفال، آسیب نخاعی) استفاده می‌شوند تا از خم شدن ناگهانی زانو هنگام راه‌رفتن جلوگیری کنند.

مراحل ارزیابی و ساخت سفارشی در کلینیک بهبودگام

1. ارزیابی تخصصی: معاینه فیزیکی، آنالیز الگوی راه‌رفتن (Gait Analysis) و بررسی نیازها و اهداف بیمار.
2. اسکن سه‌بعدی: ثبت مدل دیجیتال دقیق از پا و ساق بیمار با استفاده از اسکنر لیزری یا نوری.
3. طراحی کامپیوتری (CAD): طراحی ارتز در محیط نرم‌افزاری بر اساس مدل سه‌بعدی و اعمال اصلاحات لازم.
4. ساخت (CAM): ساخت ارتز با استفاده از مواد پیشرفته مانند ترموپلاستیک‌ها یا کامپوزیت‌های کربنی.
5. پرو و تنظیمات (Fitting): پوشیدن ارتز توسط بیمار و انجام تنظیمات دقیق برای اطمینان از راحتی و عملکرد صحیح.
6. آموزش: ارائه راهنمایی‌های کامل در مورد نحوه استفاده، مراقبت و پوشیدن کفش مناسب با ارتز.

عوامل مؤثر بر هزینه و پوشش بیمه

• نوع و پیچیدگی ارتز: KAFOها به دلیل ساختار پیچیده‌تر، گران‌تر از AFOها هستند.
• متریال: ارتزهای کربنی به دلیل سبکی و دوام، هزینه بیشتری نسبت به انواع پلاستیکی دارند.
• نوع مفصل: استفاده از مفصل‌های پیشرفته و هوشمند هزینه را افزایش می‌دهد.
• پوشش بیمه: بسیاری از ارتزهای اندام تحتانی که جنبه درمانی دارند، تحت پوشش بیمه‌های تکمیلی قرار می‌گیرند.

توصیه: برای دریافت برآورد دقیق هزینه، مشاوره و ارزیابی حضوری در کلینیک بهبودگام ضروری است.

نکات مهم در استفاده و نگهداری

• پوشیدن جوراب مناسب: همیشه زیر ارتز یک جوراب نخی، بلند و بدون درز بپوشید.
• انتخاب کفش مناسب: کفشی را انتخاب کنید که عمق و پهنای کافی برای جا دادن ارتز و پای شما را داشته باشد. معمولاً کفش‌های بندی یا چسبی مناسب‌ترند.
• بررسی روزانه پوست: پوست خود را از نظر هرگونه قرمزی یا ساییدگی بررسی کنید.
• تمیز کردن: ارتز را به طور منظم با یک پارچه مرطوب تمیز کرده و از منابع حرارتی دور نگه دارید.

سؤالات متداول

آیا عادت کردن به بریس پا سخت است؟

ممکن است چند روزی طول بکشد تا به حس پوشیدن ارتز عادت کنید. دوره تطابق معمولاً کوتاه است.

آیا می‌توانم با بریس رانندگی کنم؟

بسته به اینکه کدام پا درگیر است و نوع ارتز شما چیست، ممکن است رانندگی محدود یا ممنوع باشد. حتماً با پزشک و کارشناس خود مشورت کنید.

عمر مفید یک بریس چقدر است؟

بسته به میزان استفاده، رشد بیمار (در کودکان) و جنس ارتز، عمر مفید آن از یک تا چند سال متغیر است.

آیا باید تمام روز از ارتز استفاده کنم؟

برنامه زمانی استفاده از ارتز توسط پزشک یا کارشناس شما تعیین می‌شود. برخی ارتزها برای تمام فعالیت‌های روزانه و برخی فقط برای موارد خاص (مانند اسپلینت شبانه) هستند.

اگر ارتز من شکست یا خراب شد چه کار کنم؟

از دستکاری خودسرانه آن بپرهیزید و برای تعمیر یا تنظیم مجدد فوراً به کلینیک مراجعه کنید.

تماس با ما

اگر ضعف، درد یا بی‌ثباتی در راه رفتن، زندگی روزمره شما را مختل کرده است، یک ارتز سفارشی می‌تواند راه‌حل شما باشد. برای ارزیابی دقیق، مشاوره تخصصی و ساخت مدرن‌ترین بریس و اسپلینت‌های پا، با کلینیک ارتوپدی فنی بهبودگام تماس بگیرید.

• تلفن: 38554140-051
• آدرس: مشهد، میدان بیمارستان امام رضا، ساختمان پزشکان رازی، واحد 510
• ساعات کاری: شنبه تا چهارشنبه 15 تا 20
• شبکه‌های اجتماعی:behbodgam@